Beşiri Gezilecek Yerler

Memikan Köprüsü, İpek Yolu üzerindeki stratejik konumuyla öne çıkar. 6. yüzyılda inşa edilen bu köprü, Hasankeyf ile Kuzey Mezopotamya arasındaki ticaret yolu için önemli bir geçiş noktasıydı. Mor Kiryakus Manastırı 4. yüzyılda inşa edilerek bölgedeki Hıristiyanlık misyonerliğinin merkezi olmuştur.

Rıdvan, Şeyhosel, Yenipınar ve İkiköprü Höyükleri, farklı dönemlere ait seramik ve kalıntılarla bölgenin tarihi önemini gösterir.

1. Memikan Köprüsü

Memikan Köprüsü
Memikan Köprüsü

Memikan Köprüsü, Garzan Çayı üzerinde yer alan tarihi bir köprüdür ve stratejik bir noktada, özellikle İpek Yolu güzergahı üzerinde bulunması nedeniyle tarihsel olarak büyük öneme sahiptir. Köprünün tam yapılış tarihi bilinmemektedir.

6. yüzyılda bölgeye egemen olan Müslümanlar tarafından inşa edilmiş olabileceği veya Antik Dönem’e ait bir yapının üzerine yeniden inşa edilmiş olabileceği düşünülmektedir. Bu köprü, İlk Çağ’dan Orta Çağ’a kadar Hasankeyf ve Kuzey Mezopotamya arasındaki yoğun ticaret yolunun bir parçası olarak kullanılmıştır.

2. Mor Kiryakus Manastırı

Mor Kiryakus Manastırı
Mor Kiryakus Manastırı

Mor Kiryakus Manastırı, Turabidin bölgesinin en uç noktasında, Süryani Hıristiyanları tarafından kutsal kabul edilen bir yapıdır. 4. yüzyılda inşa edilen manastır, bölgedeki Hıristiyanlık misyonerliğinin merkezi olarak önemli bir rol oynamıştır. Manastırda, Süryanice yazılmış ilahi kitabeler bulunur, ancak inşa tarihi hakkında kesin bilgi yoktur.

Yapı, Osmanlı döneminde defalarca onarılmış, özellikle 17. yüzyılda Hasankeyf’ten getirilen taş ustalarıyla restore edilmiştir. Mor Kiryakus, üç katlı ve 2,5 dönümlük alana inşa edilmiş olup, iç mekanında sekizgen kubbe ve yıldızlı haç figürleri gibi sanatsal öğeler barındırır. 1940’lı yıllarda terk edilen manastırda bulunan değerli eserler, günümüzde Midyat’taki Mor Gabriel Manastırı’nda korunmaktadır.

3. Rıdvan Höyük

Rıdvan Höyük
Rıdvan Höyük

Rıdvan Höyük, Batman ilinin Beşiri ilçesinin 27 km güneydoğusunda, Garzan Çayı’nın doğu kıyısında yer alır. Başarı köyüne 3 km mesafedeki bu höyük, önemli bir arkeolojik alan olarak dikkat çeker. Höyük üzerinde eskiden bir Ermeni (Süryani) Kilisesi ve çevresindeki duvarlarla çevrili bir yapı bulunduğu söylenmektedir. Ancak, 1964 yılında Hamidi ailesi tarafından satın alınıp üzerine ev inşa edilmesi nedeniyle alan zamanla değişmiştir.

Höyüğün güneybatı yönünde, Garzan Çayı’na bakan kısımda pişmiş toprak tüpler ve kireç harçla kemeri desteklenmiş bir suyolu bulunmaktadır. Bu sistem, Hititlerdeki potern (gizli kapı) sistemine benzeyen bir yapıya sahip olup, aşağıya doğru inen bir kanal ile sızan suları toplayan dairesel bir sarnıçla birleşir.

Höyük üzerinde Geç Kalkolitik, Erken Tunç, Erken Demir Çağ, Roma ve İslami Dönemlere ait seramikler bulunmuştur, bu da bölgenin çok uzun bir tarihi geçmişe sahip olduğunu göstermektedir.

4. Şeyhosel Höyük

Şeyhosel Höyük
Şeyhosel Höyük

Şeyhosel Höyük, Batman ili Beşiri ilçesinin Kaşüstü köyüne bağlı Ulular mezrasının yaklaşık 5 km batısında, Garzan Çayı’nın doğu kıyısında yer alır ve konglomera kayacın üzerine kurulmuştur. Höyük, yaklaşık 200 m x 150 m’lik bir alana yayılmaktadır.

Bu höyük üzerinde, günümüzde kullanılmayan eski Ulular mezrasına ait harabe durumunda yapılar bulunmaktadır.

5. Yenipınar Höyük

Yenipınar Höyük
Yenipınar Höyük

Yenipınar Höyük, Batman ili Beşiri ilçesi sınırlarında yer alır ve Beşiri ilçesinin 8,23 km güneyinde bulunan Yenipınar (Keverzo) köyünün tam merkezine konumlanmıştır. Höyük, yaklaşık 240 m²’lik bir alana yayılmaktadır.

Bu höyük üzerinde günümüzde yeni bir yerleşim alanı bulunmakta olup, alanın tamamında yapılaşma nedeniyle yoğun bir tahribat yaşanmıştır. Yenipınar Höyük’te yapılan yüzey araştırmalarında, Demir Çağ ve Orta Çağ’a ait çok sayıda seramik buluntu tespit edilmiştir. Bu buluntular, höyüğün geçmişteki yerleşim tarihine dair önemli ipuçları sunmakta, ancak yapılaşma nedeniyle bölgenin arkeolojik değerleri zarar görmüştür.

6. İkiköprü (Avuski) Höyüğü

İkiköprü (Avuski) Höyüğü
İkiköprü (Avuski) Höyüğü

İkiköprü (Avuski) Höyüğü, Batman il merkezinin 22 km, Beşiri ilçesinin 7 km kuzeydoğusunda yer alan İkiköprü beldesinin 600 m doğusunda bulunur. Deniz seviyesinden 553,60 m yükseklikte bulunan höyük, çevresindeki ova seviyesinden yaklaşık 15 m yüksekliktedir ve yaklaşık 80 m çapında bir alana yayılmaktadır.

Höyük ve çevresinde yapılan araştırmalar, Orta Tunç Çağı, Geç Tunç Çağı ve Ortaçağ’a tarihlenen seramik buluntularının tespit edilmesini sağlamıştır.

7. Şevland Tepe

Şevland Tepe
Şevland Tepe

Şevland Tepe, Batman ili Beşiri ilçesinin Kütüklü (Gre Çello) köyü, Kumru (Kumarro) mezrasının 550 m güneybatısında, Garzan Çayı’nın doğu kıyısında, Memikan Köprüsü’nün hemen kuzeydoğusunda yer alır. Tepe, konglomera kayaçlarla çevrili Garzan Ovası’na hâkim yüksek bir konumda bulunur. Bu stratejik konum, bölgenin geçmişteki önemli yerleşim alanlarından biri olabileceğini gösterir.

Şevland Tepe’de herhangi bir mimari yapıya rastlanmasa da, dağınık taş dizileri, pitos parçaları ve boyalı seramik kırıkları geniş bir alana yayılmıştır. Höyüğün kuzeybatı yamacında, büyük ölçüde tahrip olmuş bir sarnıca ait kalıntılar da bulunmaktadır.

Paylaş:

Yorum Yaz

Üye Olmadan Yorum Yazın!