Kilitbahir Kalesi, Çanakkale Boğazı’nda deniz geçişini kontrol etmek amacıyla Fâtih Sultan Mehmed tarafından inşa edilmiştir. Bigalı Kalesi, III. Selim döneminde başlanıp II. Mahmud döneminde tamamlanarak Boğaz savunmasına katkı sağlamıştır.
Seddülbahir Kalesi, IV. Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan tarafından Venedik saldırılarına karşı inşa edilmiştir. Çamburnu Kalesi ise III. Selim ve II. Mahmud dönemlerinde yapılmıştır.
1. Kilitbahir Kalesi
Kilitbahir Kalesi, Çanakkale Boğazı’nın Rumeli yakasında, deniz geçişini kontrol altına almak amacıyla inşa edilmiştir. Fâtih Sultan Mehmed tarafından, Çimenlik Kalesi (Kal‘a-i Sultâniyye) ile birlikte, bu stratejik bölgede boğazın en dar yerini denetlemek için yaptırılmıştır. Kilitbahir Kalesi ve Çimenlik Kalesi, birlikte boğazın savunmasında önemli bir rol oynamıştır.
Dönemin tarihçilerinden Tursun Bey, İstanbul’un fethinin ardından, boğazın en dar noktası olan Eceovası mevkisinde, karşılıklı olarak iki kale inşa edildiğini belirtir. Bu kalelere sırasıyla “Kilitbahir” ve “Sultâniye” adları verilmiştir.
2. Bigalı Kalesi
Bigalı Kalesi, İstanbul yolu üzerinde, Tarihi Yarımada’nın Boğaz’a bakan tarafında yer almakta olup, Bigalı Köyü’ne yaklaşık 5 km uzaklıktadır. Kalenin inşasına, Osmanlı sultanlarından III. Selim döneminde başlanmış, ancak II. Mahmud döneminde tamamlanarak hizmete girmiştir.
Bigalı Kalesi, Çanakkale Boğazı’nın savunmasında önemli bir rol oynamak amacıyla inşa edilmiştir. Nara Kalesi ile paralel bir tarihte yapılan bu yapı, Boğaz’ın karşı yakasında bulunan Nara Kalesi ile birlikte, Boğaz’ın güvenliği için stratejik bir öneme sahiptir.
3. Seddülbahir Kalesi
Seddülbahir Kalesi, 1657-1659 yılları arasında inşa edilmiştir ve Gelibolu Yarımadası’nın güney ucunda, Çanakkale Boğazı’nın sona erdiği ve Ege Denizi’nin başladığı bölgede, Ertuğrul ve Morto Koyları arasında bir burun üzerinde konumlanmaktadır. Bugün beş burcu bulunan kale, kuzey ve batı burçları arasında içten 136.525 metre bir mesafeye sahiptir.
Bu kale, IV. Mehmet’in annesi Valide Hatice Turhan Sultan tarafından, Venedik saldırılarına karşı Çanakkale Boğazı’nın güvenliğini sağlamak amacıyla inşa edilmiştir. Kumkale Kalesi ile karşılıklı konumda yer alması, bölgedeki savunma stratejisi açısından önemli bir nokta teşkil etmektedir.
4. Çamburnu Kalesi
Çamburnu Kalesi, Çanakkale’nin Eceabat ilçesinin Kilitbahir yönündeki çıkışına doğru, Çamburnu mevkisinde yer alır ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alan Başkanlığı’nın bahçesinde bulunmaktadır. Kale, Boğaz’daki savunma tahkimatını güçlendirmek amacıyla Osmanlı padişahları Sultan III. Selim ve Sultan II. Mahmut dönemlerinde inşa edilmiştir.
Kale, dikdörtgen planlı bir yapıya sahiptir ve denize bakan duvarı yay biçiminde tasarlanmıştır. Bu duvarda aralarına mazgallar yerleştirilmiş açıklıklar bulunur. Denize bakan tarafta topların yerleştirilebileceği bir platform bulunmaktadır. Kale içinde, dikdörtgen planlı ve cephanelik olarak kullanılan bir yapı günümüze ulaşmıştır.