Elazığ’da Harput Kalesi, MÖ 8. yüzyıldan kalma görkemli yapısıyla şehrin savunma geçmişini sergiliyor. Harput Ulu Camii, Artukoğulları döneminin eşsiz mimarisini yansıtıyor. Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 32.021 eseriyle zengin bir kültürel miras sunuyor.
Hazar Baba Kayak Merkezi, kış sporları tutkunları için ideal bir mekanken, Buzluk Mağarası yazın buz oluşumlarıyla dikkat çekiyor. Keban Barajı ve Hazar Gölü ise doğal güzellikleriyle keşfe değer yerlerdir. Elazığ’da gezilecek önemli 20 yer:
1. Harput Kalesi
Harput Kalesi, Elazığ’ın tarihi ve kültürel zenginliklerinden biri olarak dikkat çeker. MÖ 8. yüzyılda Urartu Krallığı tarafından kurulduğu bilinir. Harput’un manası “Taş Kale” olarak bilinir ve bu isim kale yapısının dayanıklılığını ve stratejik önemini yansıtır. Harput, Elazığ şehir merkezinin 6 km kuzeydoğusunda ve şehir merkezinin yaklaşık 220 metre üzerinde, yüksek bir noktada yer alır. Bu konum, kalenin savunma açısından oldukça avantajlı bir yerleşim bölgesi olmasını sağlamıştır. Kale, yaklaşık 4.000 yıl öncesine dayanan bir tarihe sahiptir ve bu uzun tarih süreci boyunca çeşitli medeniyetler tarafından kullanılmıştır.
2. Harput Ulu Camii
Harput Ulu Cami, Harput’un en önemli ve eski yapılarından biridir ve Artukoğulları dönemine ait bir eserdir. 1156-1157 yıllarında Fahrettin Karaaslan tarafından yaptırılmıştır. Cami, dikdörtgen planlı olup, duvarları moloz taşla inşa edilmiştir. Kubbe, kemerler ve minare ise tuğladan yapılmıştır. Caminin iki kapısı bulunmaktadır ve iç mekânında yer alan minber, Türk ahşap sanatının önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. Minberin süslemeleri, birbirinden farklı motiflerle bezenmiş olup, kufi yazılar da dikkat çekicidir.
3. Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Müze binası, üç ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler arkeolojik eserler ve sikke salonu, halı ve kilim galerisi ile etnografya salonu olarak ayrılmıştır. Arkeolojik eserler ve sikke salonunda çeşitli dönemlere ait arkeolojik buluntular ve sikke koleksiyonları sergilenmektedir. Halı ve kilim galerisi, geleneksel Türk halı ve kilimlerinin zengin motiflerini ve desenlerini gözler önüne sererken, etnografya salonu ise bölgenin kültürel mirasını yansıtan etnografik eserlerle doludur.
Müzede toplamda 32.021 adet envantere kayıtlı eser bulunmaktadır. Bu koleksiyon, 15.578 adet arkeolojik eser, 5.356 adet etnografik eser ve 11.087 adet sikke içermektedir. Her bir bölüm, ziyaretçilere farklı bir tarihsel ve kültürel perspektif sunarak müzenin zengin koleksiyonunu keşfetme fırsatı verir.
4. İzzet Paşa Camii
Osmanlı mimari tarzında inşa edilen bu cami, çift minareli ve çift şerefelidir. Türkiye’de ilk asansörlü minareye sahip cami olarak dikkat çeker. Ana kubbesinin çapı 20 metre olup, 25 adet küçük kubbesi de bulunmaktadır. Minare yüksekliği toprak seviyesinden itibaren 55 metreye ulaşır ve dış duvarları körpe yontma taşıyla kaplanmıştır. Cami sahanlığında, doğu-batı istikametinde yer alan kendi minaresine uygun 40 ton su kapasiteli bir şadırvan ve idare binası bulunur. Zeminde ise 115 adet dükkan, bir kütüphane ve bir polis noktası yer alır.
5. Buzluk Mağarası
Buzluk Mağarası, buzluk taşı denilen kayalıkların arasında yer alan ve derinliği 150-200 metre olarak tahmin edilen bir doğa harikasıdır. Mağaranın jeomorfolojik özellikleri ve iklim şartları nedeniyle sıcak yaz aylarında doğal olarak buz oluşmaktadır. Ancak kış aylarında mağarada buz teşekkül etmemektedir. Bu durum, yer altı hava akımları nedeniyle mağaranın kışları sıcak, yazları ise soğuk olmasına neden olur. Dünyada bu tür mağaraların sayısı oldukça azdır.
6. Hazarbaba Kayak Merkezi
Elazığ’ın Sivrice ilçesinde bulunan 2.347 metre yüksekliğindeki Hazar Baba Dağı’nın 1.850 metre rakımında, muhteşem Hazar Gölü manzarası eşliğinde yer alan Hazar Baba Kayak Merkezi, Aralık – Mart döneminde kayak severlere hizmet vermektedir. Kayak merkezi, kayak sporuna uygun pisti, telesiyeji ve kafeterya imkânlarıyla donatılmıştır, böylece ziyaretçilere keyifli bir kış sporları deneyimi sunmaktadır.
7. Keban Baraj Gölü
Keban Baraj Gölü, Türkiye’nin en büyük yapay gölüdür ve doğal göller arasında 675 kilometrelik yüzölçümüyle üçüncü sıradadır. Murat Vadisi boyunca 125 kilometre uzunluğundaki bu baraj gölünün genişliği ise yer yer değişiklik göstermektedir. Keban Baraj Gölü, yalnızca elektrik üretimi için değil, aynı zamanda su avcılığı ve balık üretimi için de kullanılmaktadır.
8. Hazar Gölü
Hazar Gölü, Denizden 1.250 metre yükseklikte bulunan göl, yaklaşık 22 kilometre uzunluğunda olup en geniş yeri 5-6 kilometre arasındadır. Yüzölçümü 86 kilometrekareyi bulan gölün derinliği ise 200-250 metre arasında değişmektedir. Bu özellikleri, gölün hem genişliğini hem de derinliğini etkileyen önemli faktörlerdir.
9. Palu Kalesi
Palu Kalesi, tarihi yaklaşık 3000 yıl öncesine dayanan önemli bir yapıdır. Elazığ’ın Palu ilçesinde yer alan kale, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olup, özellikle Urartu dönemine ait önemli eserlere sahiptir. Urartular, kaleyi stratejik bir savunma noktası olarak kullanmış ve kalenin mevcut yapılarında bu dönemin izleri açıkça görülmektedir.
Kale, doğal bir kaya kütlesi üzerine kurulmuş olup, hem savunma hem de yerleşim açısından uygun bir konumda yer almıştır. İlçenin 1 kilometre doğusunda yer alan bu kale, tarih ve arkeoloji meraklıları için ilgi çekici bir yerdir.
10. Belek Gazi Anıtı
Belek Gazi, Sultan Alparslan’ın kumandanlarından Artuk Bey’in torunu ve Behram Bey’in oğludur. Onun adına yapılan heykel ise 1964 yılında heykeltıraş Nurettin Orhan tarafından yapılmıştır. Bu heykel, Belek Gazi’nin anısını yaşatmak ve onun kahramanlıklarını sembolize etmek amacıyla dikilmiştir.
11. Ölbe Vadisi
Tarihi Harput yerleşkesinin önemli turistik noktalarından biri olan Ölbe Vadisi, doğa ve tarihin buluştuğu eşsiz bir destinasyondur. Elazığ’da bulunan Buzluk Mağarası’nın birkaç kilometre ilerisinde yer alan vadi, özellikle trekking yapmak isteyen doğa severler için ideal bir keşif alanıdır.
12. Mansur Baba Türbesi
Harput’ta bulunan, eski adıyla Cami-i Kebir Mahallesi’ndeki bu zaviye, günümüzde “Mansur Baba Türbesi” olarak bilinmektedir. Bu türbe, sekizgen planıyla dikkat çeken anıtsal bir yapıdır ve iç kısmı orijinal yapısını korumuştur. Üst örtü sistemi, zaman içinde yapılan restorasyonlarla yenilenmiş olup, yapı iki katlı olarak inşa edilmiştir.
13. Ekinözü Çeşmesi
Elazığ’ın Kovancılar ilçesine bağlı Ekinözü Köyü’nde bulunan çeşmeler, Halil Bey Vakfı’na ait olup Osmanlı Dönemi’nde yapılmıştır.
14. Sultan 4. Murat Cami
Sultan 4. Murat Camii, Elazığ’ın Mollakendi merkezinde yer alır. Cami, bir ön cephe, giriş holü ve iç cemaat bölümünden oluşmaktadır. İç cemaat bölümünde kuzeyde ahşaptan yapılmış bir üst cemaat bölümü bulunurken, güneyde ise ahşap ve taş malzemelerden yapılmış bir minber ve mihrap yer alır.
15. Kurşunlu Cami Çınarı
Harput’taki Kurşunlu Camii’nin bahçesinde bulunan çınar ağacı, 300-400 yıllık bir geçmişe sahip olduğu tahmin edilmektedir ve Anıt Ağaç olarak tescillenmiştir. Bu ağaç, tarihî bir öneme de sahiptir; Evliya Çelebi’nin Harput’a geldiğinde gölgesinde oturduğu ve notlarını aldığı ağacın bu çınar olduğu anlatılmaktadır.
16. Üç Lüleli Çeşme
Harput’ta, Ağa Cami yakınında, girişte sol tarafta bulunan çeşme, kesme taşla yapılmış ve eyvanlı tiptedir. Eyvanın kemeri yuvarlak olup, üzerinde ay-yıldız motifi yer alır ve kenarlarında palmet motifleri bulunur. Çeşmenin kitabesi, 1324 (1906) yılında yapıldığını belirtmektedir.
17. Kültürpark
2015 yılında tamamlanan Kültürpark, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bir ilk olma özelliğini taşır ve bölgenin cazibe merkezlerinden biri olarak öne çıkar. Park, birçok sosyal tesis ve yaşam alanını bünyesinde barındırır ve muhteşem peyzaj düzenlemeleriyle ziyaretçilere çeşitli olanaklar sunar.
18. Golan Kaplıcaları
Karakoçan ilçesinin batısında, Yoğunağaç Köyü’nde Peri Çayı’nın yanında bulunan Golan Kaplıcaları, her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Kaplıca suyuyla ilgili yapılan araştırmalara göre, Golan Kaplıcaları’nın romatizma, nevrit, polinevrit, kırık-çıkık, kadın hastalıkları ve cilt hastalıklarının tedavisine olumlu etkileri olduğu belirtilmektedir. Kaplıcalar, şifa arayanlar ve doğa severler için popüler bir destinasyon olup, hem sağlık hem de rahatlama amaçlı kullanılmaktadır.
19. Mürüdü Suyu (Sarılık Çeşmesi)
Elazığ’a 7 km uzaklıkta ve kuzeyinde bulunan, çevresi bağlık ve bahçelik olan Mürüdü Suyu, bir çeşmeden akmaktadır. Bu su, soğuk, kireçli ve karbonhidratlı oluşu ile bilinir. Mürüdü Suyu’nun özellikle sarılık hastalığı iyi geldiği belirtilmektedir.
20. Sori Şelalesi
Sori Şelalesi, Elazığ’ın Alacakaya ilçesinde yer almakta olup, özellikle ilkbaharda karların erimesiyle su yoğunluğu artan doğal bir güzelliktir. Bu dönemlerde şelale, daha coşkulu bir akış sergiler ve çevresi doğa severler için eşsiz bir manzara sunar. Hem yerel halk hem de ziyaretçiler için huzur dolu bir gezi noktası olan Sori Şelalesi, özellikle doğa yürüyüşleri ve piknik için tercih edilen yerlerden biridir.
