Elazığ’da Harput Kalesi, MÖ 8. yüzyıldan kalma görkemli yapısıyla şehrin savunma geçmişini sergiliyor. Harput Ulu Camii, Artukoğulları döneminin eşsiz mimarisini yansıtıyor. Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, 32.021 eseriyle zengin bir kültürel miras sunuyor.
Hazarbaba Kayak Merkezi, kış sporları tutkunları için ideal bir mekanken, Buzluk Mağarası yazın buz oluşumlarıyla dikkat çekiyor. Keban Barajı ve Hazar Gölü ise doğal güzellikleriyle keşfe değer yerlerdir.
1. Harput Kalesi
Harput Kalesi, Elazığ’ın tarihi ve kültürel zenginliklerinden biri olarak dikkat çeker. MÖ 8. yüzyılda Urartu Krallığı tarafından kurulduğu bilinir. Harput’un manası “Taş Kale” olarak bilinir ve bu isim kale yapısının dayanıklılığını ve stratejik önemini yansıtır. Harput, Elazığ şehir merkezinin 6 km kuzeydoğusunda ve şehir merkezinin yaklaşık 220 metre üzerinde, yüksek bir noktadadır.
Bu konum, kalenin savunma açısından oldukça avantajlı bir yerleşim bölgesi olmasını sağlamıştır. Kale, yaklaşık 4.000 yıl öncesine dayanan bir tarihe sahiptir ve bu uzun tarih süreci boyunca çeşitli medeniyetler tarafından kullanılmıştır.
2. Harput Ulu Camii
Harput Ulu Cami, Harput’un en önemli ve eski yapılarından biridir ve Artukoğulları dönemine ait bir eserdir. 1156-1157 yıllarında Fahrettin Karaaslan tarafından yaptırılmıştır. Cami, dikdörtgen planlı olup, duvarları moloz taşla inşa edilmiştir. Kubbe, kemerler ve minare ise tuğladan yapılmıştır.
Caminin iki kapısı bulunmaktadır ve iç mekânında yer alan minber, Türk ahşap sanatının önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir. Minberin süslemeleri, birbirinden farklı motiflerle bezenmiş olup, kufi yazılar bulunmaktadır.
3. Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Müze binası, üç ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler arkeolojik eserler ve sikke salonu, halı ve kilim galerisi ile etnografya salonu olarak ayrılmıştır. Arkeolojik eserler ve sikke salonunda çeşitli dönemlere ait arkeolojik buluntular ve sikke koleksiyonları sergilenmektedir. Halı ve kilim galerisi, geleneksel Türk halı ve kilimlerinin zengin motiflerini ve desenlerini gözler önüne sererken, etnografya salonu ise bölgenin kültürel mirasını yansıtan etnografik eserlerle doludur.
Müzede toplamda 32.021 adet envantere kayıtlı eser bulunmaktadır. Bu koleksiyon, 15.578 adet arkeolojik eser, 5.356 adet etnografik eser ve 11.087 adet sikke içermektedir. Her bir bölüm, ziyaretçilere farklı bir tarihsel ve kültürel perspektif sunarak müzenin zengin koleksiyonunu keşfetme fırsatı verir.
4. İzzet Paşa Camii
Osmanlı mimari tarzında inşa edilen bu cami, çift minareli ve çift şerefelidir. Türkiye’de ilk asansörlü minareye sahip cami olarak dikkat çeker. Ana kubbesinin çapı 20 metre olup, 25 adet küçük kubbesi de bulunmaktadır. Minare yüksekliği toprak seviyesinden itibaren 55 metreye ulaşır ve dış duvarları körpe yontma taşıyla kaplanmıştır.
Cami sahanlığında, doğu-batı istikametinde yer alan kendi minaresine uygun 40 ton su kapasiteli bir şadırvan ve idare binası bulunur. Zeminde ise 115 adet dükkan, bir kütüphane ve bir polis noktası yer alır.
5. Buzluk Mağarası
Buzluk Mağarası, buzluk taşı denilen kayalıkların arasında yer alan ve derinliği 150-200 metre olarak tahmin edilen bir doğa harikasıdır. Mağaranın jeomorfolojik özellikleri ve iklim şartları nedeniyle sıcak yaz aylarında doğal olarak buz oluşmaktadır.
Ancak kış aylarında mağarada buz teşekkül etmemektedir. Bu durum, yer altı hava akımları nedeniyle mağaranın kışları sıcak, yazları ise soğuk olmasına neden olur. Dünyada bu tür mağaraların sayısı oldukça azdır.
6. Hazarbaba Kayak Merkezi
Elazığ’ın Sivrice ilçesinde bulunan 2.347 metre yüksekliğindeki Hazarbaba Dağı’nın 1.850 metre rakımında, muhteşem Hazar Gölü manzarası eşliğinde yer alan Hazarbaba Kayak Merkezi, Aralık – Mart döneminde kayak severlere hizmet vermektedir.
Kayak merkezi, kayak sporuna uygun pisti, telesiyeji ve kafeterya imkânlarıyla donatılmıştır, böylece ziyaretçilere keyifli bir kış sporları deneyimi sunmaktadır.
7. Keban Baraj Gölü
Keban Baraj Gölü, Keban ilçesinde Türkiye’nin en büyük yapay gölüdür ve doğal göller arasında 675 kilometrelik yüzölçümüyle üçüncü sıradadır. Murat Vadisi boyunca 125 kilometre uzunluğundaki bu baraj gölünün genişliği ise yer yer değişiklik göstermektedir.
Keban Baraj Gölü, yalnızca elektrik üretimi için değil, aynı zamanda su avcılığı ve balık üretimi için de kullanılmaktadır.
8. Hazar Gölü
Hazar Gölü, denizden 1.250 metre yükseklikte yer alır ve yaklaşık 22 kilometre uzunluğundadır. En geniş noktası 5-6 kilometre arasında değişen göl, 86 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir. Derinliği ise 200-250 metre arasında değişmektedir.
Bu özellikler, gölün hem genişliğini hem de derinliğini etkileyen önemli faktörlerdir. Doğal güzellikleri ve etkileyici manzarasıyla bölgenin önemli turistik alanlarından biridir.
9. Palu Kalesi
Palu Kalesi, Palu ilçesinde tarihi yaklaşık 3000 yıl öncesine dayanan önemli bir yapıdır. Elazığ’ın Palu ilçesinde yer alan kale, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olup, özellikle Urartu dönemine ait önemli eserlere sahiptir. Urartular, kaleyi stratejik bir savunma noktası olarak kullanmış ve kalenin mevcut yapılarında bu dönemin izleri açıkça görülmektedir.
Kale, doğal bir kaya kütlesi üzerine kurulmuş olup, hem savunma hem de yerleşim açısından uygun bir konumda yer almıştır. İlçenin 1 kilometre doğusunda yer alan bu kale, tarih ve arkeoloji meraklıları için ilgi çekici bir yerdir.
10. Belek Gazi Anıtı
Belek Gazi, Sultan Alparslan’ın kumandanlarından Artuk Bey’in torunu ve Behram Bey’in oğludur. Belek Gazi’nin kahramanlıkları ve mirası, onun adına 1964 yılında heykeltıraş Nurettin Orhan tarafından yapılan bir heykel ile anılmaktadır.
Bu heykel, Belek Gazi’nin anısını yaşatmak ve onun kahramanlıklarını sembolize etmek amacıyla dikilmiştir. Zamanla bölgedeki tarihi ve kültürel değerlerden biri haline gelmiştir.
11. Ölbe Vadisi
Tarihi Harput yerleşkesinin önemli turistik noktalarından biri olan Ölbe Vadisi, doğa ve tarihin buluştuğu eşsiz bir destinasyondur. Elazığ’da bulunan Buzluk Mağarası’nın birkaç kilometre ilerisinde yer alan bu vadi, doğa severler için ideal bir keşif alanıdır.
Özellikle trekking yapmak isteyenler için harika bir rota olan Ölbe Vadisi, bölgenin doğal güzelliklerini keşfetmek isteyenler içindir.
12. Mansur Baba Türbesi
Harput’ta bulunan, eski adıyla Cami-i Kebir Mahallesi’ndeki bu zaviye, günümüzde “Mansur Baba Türbesi” olarak bilinmektedir. Bu türbe, sekizgen planıyla dikkat çeken anıtsal bir yapıdır ve iç kısmı orijinal yapısını korumuştur.
Üst örtü sistemi, zaman içinde yapılan restorasyonlarla yenilenmiş olup, yapı iki katlı olarak inşa edilmiştir.
13. Ekinözü Çeşmesi
Elazığ’ın Kovancılar ilçesine bağlı Ekinözü Köyü’nde bulunan çeşmeler, Osmanlı Dönemi’nde inşa edilmiştir ve Halil Bey Vakfı’na aittir. Bu tarihi çeşmeler, dönemin mimarisini yansıtan önemli yapılar olup, köydeki halkın su ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılmıştır.
Hem mimari hem de tarihi açıdan büyük değer taşıyan bu çeşmeler, bölgeye özgü bir kültürel mirasın örneklerindendir.
14. Sultan 4. Murat Cami
Sultan IV. Murat Camii, Elazığ’ın Mollakendi merkezinde bulunan tarihi bir camidir. Cami, geleneksel Osmanlı mimarisinin izlerini taşır ve bir ön cephe, giriş holü ve iç cemaat bölümünden oluşur. İç cemaat bölümünde kuzeyde ahşaptan yapılmış bir üst cemaat alanı yer alırken, güneyde ise ahşap ve taş malzemelerden yapılmış bir minber ve mihrap bulunur.
Bu cami, hem mimari yapısı hem de tarihi değeriyle bölgeye önemli bir kültürel katkı sağlamaktadır.
15. Kurşunlu Cami Çınarı
Harput’taki Kurşunlu Camii’nin bahçesinde bulunan çınar ağacı, 300-400 yıllık bir geçmişe sahip olduğu tahmin edilmektedir ve Anıt Ağaç olarak tescillenmiştir. Bu ağaç, tarihî bir öneme de sahiptir.
Evliya Çelebi’nin Harput’a geldiğinde gölgesinde oturduğu ve notlarını aldığı ağacın bu çınar olduğu anlatılmaktadır.
16. Üç Lüleli Çeşme
Harput’ta, Ağa Cami yakınında yer alan çeşme, kesme taşla yapılmış ve eyvanlı tiptedir. Eyvanın kemeri yuvarlak olup, üzerinde ay-yıldız motifi bulunur ve kenarlarında palmet motifleri yer alır. Bu zarif süslemeler, çeşmeye estetik bir görünüm kazandırmıştır.
Kitabesine göre, çeşme 1324 (1906) yılında inşa edilmiştir. Hem tarihi hem de sanatsal açıdan önemli olan bu çeşme, Harput’un zengin kültürel mirasını yansıtan önemli bir yapıdır.
17. Kültürpark
2015 yılında tamamlanan Kültürpark, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bir ilk olma özelliği taşır ve bölgenin cazibe merkezlerinden biri olarak öne çıkar. Park, birçok sosyal tesis ve yaşam alanını içinde barındırırken, muhteşem peyzaj düzenlemeleri ile ziyaretçilere çeşitli olanaklardır.
Hem dinlenme hem de sosyal etkinlikler için ideal bir ortam sağlayan Kültürpark, bölge halkı ve ziyaretçiler için önemli bir buluşma noktasıdır. Hem doğal güzellikleri hem de sunduğu imkanlarla şehrin keyifli bir alanıdır.
18. Golan Kaplıcaları
Karakoçan ilçesinin batısında, Yoğunağaç Köyü’nde Peri Çayı’nın yanında bulunan Golan Kaplıcaları, her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Kaplıca suyuyla ilgili yapılan araştırmalara göre, Golan Kaplıcaları’nın romatizma, nevrit, polinevrit, kırık-çıkık, kadın hastalıkları ve cilt hastalıklarının tedavisine olumlu etkileri olduğu belirtilmektedir.
Kaplıcalar, şifa arayanlar ve doğa severler için popüler bir destinasyon olup, hem sağlık hem de rahatlama amaçlı kullanılmaktadır.
19. Mürüdü Suyu (Sarılık Çeşmesi)
Elazığ’a 7 km uzaklıkta ve kuzeyinde bulunan Mürüdü Suyu, çevresi bağlık ve bahçelik alanlarla çevrilidir. Bir çeşmeden akarak doğal bir kaynak olan bu su, soğuk, kireçli ve karbonhidratlı yapısıyla bilinir.
Mürüdü Suyu’nun özellikle sarılık hastalığına iyi geldiği yönünde halk arasında bir inanış vardır. Bu özellikleriyle, bölge halkı ve ziyaretçiler tarafından şifa kaynağı olarak tercih edilmektedir.
20. Sori Şelalesi
Sori Şelalesi, Elazığ’ın Alacakaya ilçesinde yer almakta olup, özellikle ilkbaharda karların erimesiyle su yoğunluğu artan doğal bir güzelliktir. Bu dönemlerde şelale, daha coşkulu bir akış sergiler ve çevresi doğa severler için eşsiz bir manzaradır.
Hem yerel halk hem de ziyaretçiler için huzur dolu bir gezi noktası olan Sori Şelalesi, özellikle doğa yürüyüşleri ve piknik için tercih edilen yerlerden biridir.
Elazığ Şehir Rehberi