Laodikeia Antik Kenti ve Yapıları – Denizli Gezi Rotası

Laodikeia Antik Kenti, Denizli il sınırlarında, Merkezefendi ilçesinde Lykos Vadisi’nin ortasında yer alır ve Frigya, Lidya ve Karya bölgelerinin birleşim noktasında bulunur. M.Ö. 3. yüzyılda Seleukoslar Kralı II. Antiokhos Teos tarafından, eşi Kraliçe Laodike adına kurulan kent, stratejik konumu sayesinde hızlı bir gelişim göstermiştir.

Laodikeia, Roma İmparatorluğu döneminde zenginliği ve tekstil ticaretiyle ünlendi. M.S. 60 yılında büyük bir deprem yaşamış ancak kenti kendi imkânlarıyla yeniden inşa etmiştir. Kent, Hristiyanlık tarihindeki önemli yerlerden biri olup İncil’de adı geçen Yedi Asya Kenti’nden biridir.

Bizans döneminde de önemli bir merkez olmasına rağmen, M.S. 494’teki büyük depremle yıkılmıştır.

Laodikeia Suriye Caddesi

Suriye Caddesi, Laodikeia Antik Kenti’nin en önemli yapılarından biri olarak, kent merkezinden doğuya doğru Suriye Kapısı’na kadar uzanır ve yaklaşık 900 metre uzunluğundadır. Caddenin batı köşesinde yer alan İmparator Caracalla Çeşmesi’nden başlayarak, Doğu Bizans Kapısı’na kadar olan 400 metrelik kısmı kazılarla gün yüzüne çıkarılmıştır.

Bu kazılar, caddenin M.S. 494 yılı depremi ve 7. yüzyılın başında kentin terk edilmesine kadar olan kullanım aşamalarını gözler önüne sermektedir. Cadde, bir tür sosyal ve ticari yaşamın merkezi olarak tasarlanmış olup, ortasında yer alan kanalizasyon sistemi, antik kentteki altyapının gelişmişliğini göstermektedir.

Laodikeia Büyük Tiyatro

Büyük Tiyatro, Laodikeia Antik Kenti’nin kuzeydoğu kısmında yer alır ve Grek tiyatro tipine uygun olarak, Roma inşa tarzında inşa edilmiştir. Tiyatro, araziye uygun şekilde konumlandırılmış ve yaklaşık 20.000 kişilik kapasiteye sahiptir.

Tiyatronun sahnesi (scena) tamamen yıkılmış olsa da, cavea (oturma alanı) ve orkestra bölümleri oldukça iyi durumda korunmuştur. Yapı, antik dönemdeki büyük etkinlikler ve toplumsal etkinlikler için önemli bir mekan olmuştur ve hala günümüzde tiyatronun mimari düzeni, Roma döneminin inşaat becerisini ve sahne tasarımını yansıtmaktadır.

Laodikeia Zeus Tapınağı

Zeus Tapınağı, Laodikeia antik kentinin sütunlu caddesinin doğusunda, küçük tiyatro ile Nymphaeum arasında yer almaktadır. Tapınak, Roma döneminin erken yıllarına tarihlenir. Tapınağın büyük ihtimalle Zeus’un onurlandırıldığı bir kült merkezi olarak inşa edildiği düşünülmektedir.

Kentin dini yaşamına önemli katkılar sağlayan bu yapı, Laodikeia’nın dini merkezlerinden biri olmuştur. Tapınak, kentteki diğer anıtsal yapılarla, özellikle Nymphaeum ve tiyatroyla olan konumu nedeniyle, antik kentin sosyal ve kültürel hayatı üzerinde büyük bir etkiye sahipti.

Laodikeia Küçük Tiyatro

Laodikeia Küçük Tiyatro
Laodikeia Küçük Tiyatro

Küçük Tiyatro, Laodikeia Antik Kenti’nde, Büyük Tiyatro’nun yaklaşık 300 metre kuzeybatısında yer alır. Grek tiyatro tipine uygun şekilde, Roma inşa tarzında inşa edilmiştir. Tiyatronun sahnesi (scena) tamamen yıkılmış ve cavea (oturma alanı) ile orkestra bölümlerinde de bazı bozulmalar gözlemlenmiştir.

Küçük Tiyatro, yaklaşık 15.000 kişilik kapasiteye sahip olup, antik dönemde daha küçük ölçekli etkinlikler ve gösteriler için kullanılmıştır.

Laodikeia Stadyum ve Gimnazyum

Laodikeia Stadyum ve Gimnazyum
Laodikeia Stadyum ve Gimnazyum

Stadyum ve Gimnazyum, antik kentin güneybatısında, doğu-batı doğrultusunda yer alır ve birbirleriyle bir bütünlük oluşturacak şekilde inşa edilmiştir. MS. 79 yılında yapılan stadyum, 350 metre uzunluğunda ve 60 metre genişliğindedir. Amfiteatr şeklinde tasarlanmış olan stadyumun, 24 oturma basamağı bulunur. Ancak yapının büyük bölümü zamanla tahrip olmuştur.

MS. II. yüzyılda inşa edilen gimnazyum, Proconsul Gargilius Antioius tarafından yaptırılmış ve İmparator Hadrianus ile eşi Sabina’ya ithaf edilmiştir. Bu durumu belirten bir yazıt da günümüze kadar ulaşmıştır. Stadyum ve gimnazyum, dönemin spor ve kültürel hayatına dair önemli birer yapılar olarak kentteki sosyal yaşamı şekillendiren mekanlar arasında yer almaktadır.

Laodikeia Kilisesi

Laodikeia Kilisesi, antik kentte, Suriye Caddesi’nden ayrılan ve Kuzey Tiyatrosu’na ulaşan ara sokakta, kentin kuzeydoğu bölümünde yer alır. Kilise, Tapınak A’nın kuzeydoğu yanına konumlanmış olup, doğu-batı yönlü bir ada üzerine inşa edilmiştir. Yapının etrafında, güneybatı ve kuzeydoğu sokaklarda iki çeşme bulunmaktadır. Laodikeia Kilisesi, Hristiyanlık tarihinde daha önce rastlanmamış bir plan tipine sahiptir ve 11 apsise (yarım daire şeklindeki nişler) sahip olmasının yanı sıra, yapısında çeşitli dini unsurlar da yer almaktadır.

Kilisenin kutsal mekânı olan naos yani kutsal oda, devasa traverten bloklarla örülmüş ve bu yapıyı desteklemek için 10 büyük ayak kullanılmıştır. Naos, kuzey, orta ve güney olmak üzere üç nef ile ayrılmakta ve bu alanlarda çeşitli mozaik ve mermer döşemeler bulunur. Kilisenin doğusunda, haç planlı mermer kaplamalı vaftiz havuzu, Hristiyanlık tarihinde bilinen en eski ve sağlam kalabilen örneklerden biridir. Kilisenin mimari yapısı, M.S. 494’teki büyük depremde hasar görmüş ve onarılmıştır, ancak M.S. 602-610 yıllarında İmparator Focas dönemindeki bir başka depremde tamamen yıkılmıştır.

Laodikeia Anıtsal Çeşme

Anıtsal Çeşme, antik kentin ana caddesi ile ara caddesinin köşesinde yer alır ve Roma dönemi yapısıdır. İki cepheli olarak inşa edilmiş olan çeşme, büyük bir havuz ve nişlere sahiptir. Bu yapının Bizans döneminde onarım gördüğü de bilinmektedir.

Çeşme, Roma döneminin tipik mimari özelliklerini taşırken, Bizans dönemi sırasında yapılan onarımlar ile işlevsel olarak da korunmuş ve yaşatılmıştır.

Paylaş:

Yorum Yaz

Üye Olmadan Yorum Yazın!