Batman il sınırları içerisinde yer alan Mor Kiryakus Manastırı, Beşiri ilçesine bağlı Ayrancı Köyü’nde konumlanmaktadır. Bu tarihi ve dini yapı, Turabidin bölgesinin en uç noktasında bulunmakta olup, Süryani Hıristiyanları için kutsal kabul edilen önemli bir manastırdır.
Mor Kiryakus Manastırı, Süryani Hıristiyanları için önemli bir dini yapıdır ve Turabidin bölgesinin en uç noktasında yer alır. Turabidin, Dicle Nehri’nin güney kıyısından başlayıp Suriye sınırına kadar uzanan bir alan olup, dini yönetim açısından Hasankeyf Piskoposluğuna bağlıdır.
Süryaniler için kutsal kabul edilen bu bölge, 80’e yakın kilise ve manastıra ev sahipliği yapmaktadır. Bu yapılar arasında Mor Kiryakus Manastırı, Turabidin bölgesinin dini merkezi olarak öne çıkar.
Table of Contents
ToggleMor Kiryakus Manastırı Yapım Tarihi ve Kitabeler

Mor Kiryakus Manastırı’nın kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte, tarihçiler bu manastırın 4. yüzyılda, yaklaşık M.S. 457 civarında inşa edilmiş olduğunu öne sürmektedir. Manastırın yapımına dair herhangi bir belge bulunmamakla birlikte, girişteki iki taş kitabe, manastırın dini önemini vurgulayan metinler içermektedir.
Süryani Hıristiyanları, yapılarında tarihsel bilgi vermek yerine İncil’den ilahi mesajlar içerir, bu nedenle manastırda yer alan kitabeler de dini içeriklidir.
Osmanlı Dönemi ve Onarımlar
Osmanlı döneminde, bölgedeki dini yapılar, özellikle manastır ve kiliseler, azınlıklara gösterilen hoşgörü nedeniyle çeşitli onarımlardan geçmiştir. 17. yüzyılın sonlarına kadar manastırda yapılan onarımlar, yapının korunmasına ve üst katın eklenmesine olanak sağlamıştır.
Onarımlar sırasında, Hasankeyf’ten getirilen taş ustaları burada çalışmış ve manastırın yapısına katkıda bulunmuştur.
Manastırın Mimari Özellikleri
Mor Kiryakus Manastırı, 2,5 dönüm (2500 m²) alan üzerine inşa edilmiş ve üç katlı bir yapıdır. Dıştan dikdörtgen, içeriden ise geniş kare planlı olan yapının avlusunda kemerli payandelerle çevrili odalar yer almaktadır.
Manastırın mimarisinde, özellikle Patriğin yatak odasında bulunan sekizgen dilimli taş kubbe ve yıldızlı haçlar, üst düzey bir sanat değeri taşır. Manastırın büyük bir kısmı yıkık olsa da, her bir odanın farklı fonksiyonları ve kullanımları olduğu anlaşılmaktadır. Bu odalar, manastırın sadece bir ibadet yeri değil, aynı zamanda eğitim ve inziva yeri olarak kullanıldığını da gösterir.
Son Durum ve Koruma
Mor Kiryakus Manastırı, 1940’lı yıllara kadar aktif bir dini merkez olarak kullanılmıştır, ancak bu tarihten sonra cemaatin manastırı terk etmesiyle bina boş kalmıştır. Kültür Bakanlığı, bu önemli yapıyı tescil etmiş ve korunması için önlemler almıştır.
Manastırda bulunan çok sayıda değerli eser, Midyat’taki Mor Gabriel Manastırı’na taşınarak koruma altına alınmıştır. Bu eserler arasında manastır çanı, el yazması kitaplar ve İncil’ler yer almaktadır. Günümüzde, bu terkedilmiş yapı, bölgedeki tarihi ve dini mirası temsil eden önemli bir anıt olarak varlığını sürdürmektedir.
Mor Kiryakus Manastırı Uçakla Ulaşım
Mor Kiryakus Manastırı’na uçakla ulaşım için en yakın havaalanı Batman Havalimanı’dır. İstanbul, Ankara veya diğer büyük şehirlerden Batman’a direkt uçuşlar mevcuttur. Batman Havalimanı’na indikten sonra, Ayrancı Köyü’ne yaklaşık 39 dk. (27,1 km) mesafedeki Mor Kiryakus Manastırı’na araçla ulaşabilirsiniz.
Havaalanı çıkışında kiralık araç temin edebilir ya da yerel ulaşım seçeneklerini kullanarak manastıra rahatça ulaşabilirsiniz.