Nysa Antik Kenti, Aydın ili Sultanhisar ilçesinde, Menderes Nehri'nin kuzeyinde, stratejik bir konumda yer alır. Helenistik ve Roma dönemlerinde önemli bir kültürel merkezi olmuştur. Bu tarihi kentteki önemli yapılar arasında tiyatro, agora, kütüphane, gymnasium ve çarşı bazilikası yer alır.
Nysa'nın kütüphanesi, Efes Celsus Kütüphanesi'nden sonra Türkiye'deki en iyi korunmuş ikinci antik kütüphanedir. Nekropolde lahitler, tünel ise gizli geçit işlevi görür.
1. Nysa Antik Kenti Genel
Nysa Antik Kenti, Karia bölgesinin en önemli ve en bilinen antik kentlerinden biridir. Bugün, Aydın il sınırları içerisinde yer almakta olup, Menderes Nehri'nin kuzeyine ve Cevizli Dağları'nın güney yamaçlarına konumlanmıştır. Şehir, coğrafi olarak oldukça stratejik bir noktada bulunmakta olup, antik dönemde önemli kara yollarının kesişim noktasında yer alıyordu. Bu yollar, Anadolu'nun iç bölgelerinden gelen tüccarları, askerî birlikleri ve yolcuları Karia ve İonia bölgelerinin diğer önemli şehirlerine bağlamaktadır.
Nysa'nın tarihsel olarak, özellikle Helenistik ve Roma dönemlerinde büyük bir öneme sahip olduğu bilinmektedir. Antik kent, bölgedeki diğer şehirlerle olan ticaret yolları üzerinden ekonomik zenginliğini artırmış ve bu da onun kültürel ve sanatsal gelişimine katkı sağlamıştır. Ayrıca, Nysa, Helenistik dönemde önemli bir kültürel merkezi olmuştur.
2. Nysa Antik Kenti Tiyatro
Nysa Antik Kenti Tiyatro, Roma İmparatorluk Çağı'nda inşa edilmiştir ve oldukça iyi korunmuş bir yapıdır. 12.000 kişilik kapasitesiyle büyük bir alanı kapsayan tiyatronun orkestrası (sahne alanı) 27 metre çapındadır. Tiyatronun sahnesinin altında, deniz savaşlarını yansıtan gösteriler için su ile doldurulabilen büyük bir havuz bulunuyordu.
Tiyatronun sahne yapısındaki podyumlarda yer alan Dionysos frizleri, büyük önem taşır. Bu frizler, bağcılık ve şarapçılık tanrısı Dionysos'un yaşamını anlatır ve Nysa tiyatrosundaki frizler, Türkiye'deki en iyi korunmuş örnekler arasında yer alır.
3. Nysa Antik Kenti Agorası
Nysa Antik Kenti Agorası, antik dönemde ticaret ve sosyal etkinliklerin merkezi olarak büyük bir öneme sahipti. 89 x 105 metre ölçülerindeki bu geniş alan, dört bir tarafı sütunlarla çevrilmiş olup, hem ticaretin hem de halkın bir araya geldiği önemli bir yerdi.
Agora, genel olarak antik şehirlerde halkın toplandığı, alışveriş yaptığı, sosyal ve siyasi etkinliklerin düzenlendiği bir mekan olarak kullanılırdı.
4. Nysa Antik Kenti Nekropol
Nysa Antik Kenti Nekropol, kentin batı tarafında yer alır ve antik dönemde ölülerin gömüldüğü bir alan olarak kullanılmıştır. Nekropol, yan yana dizilmiş çift katlı, tonoz kemerli yapılardan oluşmaktadır. Bu yapılar, mezar odaları olarak işlev görmüş ve ölülerin defin işlemleri için kullanılmıştır.
Mezarların içinde, genellikle lahitler bulunur. Lahitler, ölülerin cenazelerinin yerleştirildiği taş yapılar olup, Nysa Nekropolü'nün önemli defin alanlarını oluşturur.
5. Nysa Antik Kenti Kütüphanesi
Nysa Antik Kenti Kütüphanesi, M.S. 2. yüzyılda inşa edilmiştir ve Efes'teki Celsus Kütüphanesi'nden sonra Türkiye'nin en iyi korunmuş ikinci antik kütüphanesidir. Yapı, iki ya da büyük olasılıkla üç katlıdır.
Kütüphanenin okuma salonu, 13,40 x 14,80 metre genişliğinde bir alana yayılmaktadır. Bu kütüphanede, rulolar ve yazmalar gibi ciltler, nişler içinde yapılmış raflarda saklanıyor.
6. Nysa Antik Kenti Çarşı Bazilikası
Nysa Antik Kenti Çarşı Bazilikası, kentin önemli yapılarından biridir ve Roma İmparatorluğu dönemine aittir. Çarşı Bazilikası, ticaret ve sosyal yaşamın merkezi olarak işlev görüyordu. Yapı, hem pazar yeri hem de kamu işlerinin yürütüldüğü bir alan olarak kullanılmıştır. Geniş bir iç mekâna sahip olan bazilika, sütunlarla çevrili uzun bir galeri şeklinde düzenlenmiştir.
7. Nysa Antik Kenti Gymnasium
Nysa Antik Kenti Gymnasium, 70 x 165 metre ölçülerinde büyük bir yapıdır ve Roma İmparatorluğu dönemine aittir. Bu alan, gençlerin bedensel ve düşünsel eğitim aldığı önemli bir eğitim merkezidir. Gymnasium, antik dönemde hem spor hem de entelektüel dersler için kullanılan bir yapıydı.
8. Nysa Antik Kenti Tünel
Nysa Antik Kenti Tünel, tonozlarla örtülü 100 metre uzunluğunda bir yer altı geçididir. Bu tünel, gizli yer altı geçidi olarak işlev görmüş olup, şehrin çeşitli bölümleri arasında gizli bir ulaşım yolu sağlamıştır.
Nysa Antik Kenti'ne gitmek istiyorsanız. En pratik ulaşım olan uçakla ulaşım, en yakın havalimanı olan Aydın Çıldır Havalimanı veya Denizli Çardak Havalimanı'ndan yapılabilir. Aydın Çıldır Havalimanı, Nysa Antik Kenti'ne yaklaşık 29,4 km mesafededir ve özel araç ya da taksi ile 35 dakikalık bir yolculukla kente ulaşılabilir.
Alternatif olarak, Denizli Çardak Havalimanı da 166 km uzaklıktadır ve buradan da yine araç kiralama veya taksi ile ulaşım sağlanabilir. Havalimanlarından Nysa'ya ulaşmak için otobüsler ya da transfer hizmetleri de tercih edilebilir.