Samsun Müzesi, arkeolojik ve etnografik eserleriyle dikkat çekerken, Samsun Kent Müzesi kentin kültürel mirasını sergileyen iki binadan oluşuyor. Ambarköy Açık Hava Müzesi, Osmanlı ahşap mimarisini yansıtan eserler ve doğal unsurlar barındırıyor.
Samsun Gazi Müzesi, Atatürk’e ait eşyalarla dolu tarihi bir yapı iken, Bandırma Gemi Müzesi Bandırma Vapuru’nun tarihi önemini vurguluyor. Bafra Müzesi, İkiztepe kazılarından elde edilen eserleri sergilerken, Samsun Arkeoloji Vadisi Müze Evi Türkiye’nin ilk müzesi olarak imitasyon eserleri sergilemektedir.
1. Samsun Müzesi
Samsun Müzesi, İlkadım ilçesinde 19 Mayıs 1981’de açılan Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nin modern bir versiyonudur. Yeni binasında 20.000 m² kapalı alan sunan müze, arkeolojik ve etnografik eserlerin yanı sıra çocuk müzesi, sergi salonları ve bir kafe barındırıyor.
Ziyaretçiler, Tekkeköy Mağaraları’ndan fosiller ve İkiztepe Höyüğü’nden Erken Tunç Çağı’na ait buluntuları görebilirler. Etnografya bölümü, Kurtuluş Savaşı’na dair silahlar, Osmanlı dönemi giysileri ve çeşitli el sanatlarıyla zenginleşiyor. Amisos Mozaiği, Akhilleus ve Thetis’i betimleyen önemli bir eserdir. Altın, gümüş ve bronz sikkelerin sergilendiği bir koleksiyon da bulunmaktadır.
2. Samsun Kent Müzesi
Samsun Kent Müzesi, İlkadım ilçesinde iki ana binadan oluşmaktadır. Bu binalardan ilki, 1928 yılında Samsun-Sivas Demiryolu İnşaat ve İşletme İdaresi ile Devlet Demiryolları Lojmanları olarak inşa edilmiştir. Bu yapı, zamanla kentin kültürel mirasını sergileyen önemli bir mekan haline gelmiştir.
İkinci bina, 1936 yılında inşa edilen ve uzun yıllar Demirspor Lokali olarak kullanılan yapıdır. Bugün bu bina, Kent Belleği olarak adlandırılmakta ve şehrin tarihini ve kültürel değerlerini koruma görevini üstlenmektedir. Bu iki yapı, Samsun’un geçmişine ışık tutarken, yerel hafızayı canlı tutmayı da amaçlamaktadır.
3. Ambarköy Açık Hava Müzesi
Ambarköy Açık Hava Müzesi, Ladik Kaymakamlığı tarafından köylülerden alınan hibe ile kurulan ve Osmanlı döneminin ahşap mimarisini yansıtan bir projedir. 14 bin metrekarelik alanda yer alan bu müze, 22 buğday saklama ambarı, 4 ahşap ev, 2 sergen, 2 mısır selenderi ve 4 su kuyusunu içermektedir. 300 yıllık Şeyhülislam Mehmet Efendi Ahşap Camisi, köyün göz alıcı unsurlarındandır.
Ambarköy, içinden akan deresi, gölü, su değirmeni, seyir kulesi ve ahşap çocuk oyun parkı gibi doğal unsurları ile dikkat çekiyor. Geçmişte insanların günlük yaşamlarında kullandıkları tarihi eserler, aletler ve eşyalar, müzeye dönüştürülen samanlıkta sergilenmektedir. Ambar Müze, 427 etnografik eserle dolu olup, gaz lambaları, eski radyolar ve kurmalı telefonlar gibi ilginç nesneleri içermektedir.
4. Alaçam Mübadele Müzesi
Alaçam Mübadele Müzesi, Alaçam ilçesinde Türkiye’nin ilk mübadele müzesi olma özelliği taşımaktadır. Bu müze, mübadillerin yanlarında getirdikleri eşyaları sergileyerek, Türkiye’nin tarihine ışık tutmaktadır.
Müze, el dokuması yün parçaları, çeşitli kumaş türleri, mutfak eşyaları, fotoğraflar, mektuplar ve önemli belgeler gibi değerli materyalleri içermektedir.
5. Samsun Gazi Müzesi
Samsun Gazi Müzesi, İlkadım ilçesi Kale Mahallesi’nde Mecidiye Caddesi üzerinde bulunan tarihi bir binada yer almaktadır. 1940 yılında Samsun Belediyesi’nin girişimiyle müze olarak ziyarete açılan bina, 1995 yılında Kültür Bakanlığı’na devredilmiştir. Restore edildikten sonra 8 Kasım 1998’de tekrar ziyarete açılmıştır.
Gerçekleştirilen kapsamlı restorasyon çalışmaları sonucunda, 22 Mayıs 2006’da yenilenen teşhir düzeni ile çağdaş müzecilik anlayışına uygun bir şekilde yeniden kapılarını açmıştır. Müze, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’e ait eşyaların sergilendiği zengin bir eser koleksiyonuna sahiptir. Gazi Müzesi, ziyaretçilere tarihi ve kültürel bir deneyim ile Atatürk’ün hayatına ve Cumhuriyet tarihine ışık tutmaktadır.
6. Bandırma Gemi Müzesi
Bandırma Gemi Müzesi, Bandırma Vapuru’nun tarihi ve önemi üzerine kurulu bir müzedir. Canik ilçesinde bulunmaktadır. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarını İstanbul’dan Samsun’a taşıyan bu gemi, Türk Millî Mücadelesi’nin Anadolu’dan başlamasında kritik bir rol oynamıştır.
Gemi, sadece Mustafa Kemal Paşa’yı değil, aynı zamanda Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasında etkili olan birçok önemli subayı da taşımıştır. Üç günlük bir deniz yolculuğunun ardından Samsun’a ulaşan Bandırma Vapuru, Türk milletinin kaderinin şekillenmesinde önemli bir taşıyıcı olmuştur.
7. Bafra Müzesi
Bafra Müzesi, Bafra İlçesi’nin Büyükcami Mahallesi’nde yer alan ve 1858 yılında inşa edilen tarihi bir binada hizmet vermektedir. Bu bina, bir süre Şehir Kulübü ve Öğretmen Evi olarak kullanıldıktan sonra müzeye dönüştürülmüştür. Müze, özellikle İkiztepe kazılarında ortaya çıkarılan tarihi eserleri sergilenmektedir.
İkiztepe, M.Ö. 5000-4000 yıllarına dayanan geçmişi ile dikkat çekmektedir ve 1971’den beri yapılan yüzey araştırmaları sonucunda 57 höyük, 6 düz yerleşim yeri, 25 antik kalıntı, 48 tümülüs ve diğer tarihî yapılar bulunmuştur.
Müze binası, 19. yüzyılda inşa edilmiş olup, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından restorasyon ve dizayn edilerek günümüzdeki haline getirilmiştir. İçinde 1.520 arkeolojik ve etnografik eser barındıran müze, Samsun ve çevresindeki kazılardan elde edilen çeşitli kültürel değerleri sergilemektedir.
8. Tekkeköy Arkeoloji Vadisi Müze Evi
Tekkeköy Arkeoloji Vadisi Müze Evi, Tekkeköy ilçesi Tekkeköy Mağaraları’nda yer alan Türkiye’nin ilk imitasyon müzesidir. Mağaralar, M.Ö. 10.000 ila 60.000 yılları arasında insan yerleşimine ev sahipliği yapmış olup, 1941’de İsmail Kılıç Kökten liderliğinde yapılan kazılarla keşfedilmiştir.
Müze, eski çağlarda kullanılan aletlerin ve diğer tarihî buluntuların birebir kopyalarının sergilendiği bir imitasyon müzesine sahiptir. Aynı zamanda, mağara kazılarında elde edilen çanak çömlek parçaları ve heykeller de burada sergilenmektedir.
9. Samsun Atatürk Evi ve Müzesi
Samsun Atatürk Evi ve Müzesi, İlkadım ilçesinde 1900’lerin başında inşa edilen ve başlangıçta “Mesudiye Oteli” olarak bilinen üç katlı bir yapıdadır. Bu bina, Mustafa Kemal Paşa’nın 25 Mayıs-13 Haziran 1919 tarihleri arasında karargah olarak kullandığı yer olmuştur. Binanın “Gazi Odası” olarak bilinen kısmı, Atatürk’ün eşyalarıyla birlikte korunmuş ve ziyarete açılmıştır.
Müzede, farklı katlarda çeşitli sergiler bulunmaktadır. İlk katta el sanatları sergilenirken, ikinci katta Atatürk’ün çalışma odası, dinlenme odası ve yatak odası yer almakta; bu alanlar dönemin eşyalarıyla yeniden düzenlenmiştir. Üçüncü katta, milli mücadelenin ön hazırlıklarının yapıldığı illere ithafen Amasya, Sivas, Erzurum ve Ankara odaları oluşturulmuştur. Bu odalarda o dönemdeki çalışmalar, resim ve yazılarla sergilenmektedir.
10. Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi
Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi, İlkadım ilçesi 18. ve 19. yüzyıla ait sağlık ve cerrahi aletlerin sergilendiği önemli bir müzedir. Müzenin girişinde, 18. yüzyıla ait hasta sandalyeleri ve protez-ortezler bulunmaktadır. Orta kısımda, 19. yüzyıla ait ahşap oda sandalyesi, komodin, lazımlık, boşaltma kapları gibi çeşitli sağlık gereçleri yer alırken; 1900 yılına ait termoforlar ve 1920’lerde kullanılan hijyenik vajinal şırıngalar da sergilenmektedir.
Müzenin Salon 1, genel cerrahi sergi salonu olarak bilinir ve burada 1900’e ait otoklav sterilizasyon makineleri, cerrahi kesici aletler ve kadın doğumda kullanılan cerrahi aletler sergilenmektedir. Salon 2, dişçi aletleri ve göz muayenesi seti ile donatılmıştır.
11. Samsun Panorama Müzesi
Samsun Panorama Müzesi, İlkadım ilçesi Panorama 1919 Müzesi olarak da bilinir ve iki ana bölümden oluşmaktadır: dijital ve diagromik. Diagromik bölümde, Türkiye’nin en büyük yağlı boya tablosu yer almakta olup, bu tablo Mustafa Kemal Atatürk’ün Dikmen sırtlarında Seymenler tarafından karşılandığını simgeler. Tabloya ek olarak, önündeki objeler de tamamlanmıştır.
Müze, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin iş birliğiyle eski Yaşar Doğu Spor Salonu’nda düzenlenmiştir. Karadeniz Bölgesi’nde üstü kapalı olan tek panoramik müze olma özelliğine sahiptir. Müzede hediyelik eşya dükkanı da bulunmaktadır.
12. Amazon Köyü Müzesi
Amazon Köyü Müzesi, İlkadım ilçesinde yer almaktadır. Amazonların M.Ö. 3000-2000 yılları arasında kurduğu kentler ve devletlerin anısına, İlkadım’daki Batıpark içerisinde oluşturulmuştur. Bu müze, Amazonların Terme’de yaşamış olmalarını anmakta ve onların günlük yaşamlarını yansıtmaktadır.
Müze, Amazonların yürekli, mert ve savaşçı kadınlar olarak bilinen karakterlerini temsil eden balmumu heykellerle doludur.
13. Sadi Tekkesi Kuvâyi Milliye Müzesi
Sadi Tekkesi Kuvâyi Milliye Müzesi, İlkadım ilçesinde 19 Mayıs 1919’da Kurtuluş Savaşı kararının verildiği önemli bir mekân olan Sadi Tekkesi’nin restore edilmesiyle 2013 yılında kurulmuştur. Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan restorasyon, müzenin milli mücadele tarihine olan katkısını günümüze taşımayı hedeflemektedir. Müze, tekke binası, anı evi, diaromik alan, kantin ve tuvaletlerden oluşan bir tematik komplekstir.
Sadi Tekkesi, Kurtuluş Savaşı’na Anadolu’dan verilen ilk destek yerlerinden biridir. Müze, anı evinin güneybatısında inşa edilen diaromik alanla genişletilmiştir. Ziyaretçiler, müzede bulunan 7 balmumu heykel ile dijital sunumlar aracılığıyla Kurtuluş Savaşı’nın ruhunu deneyimleyebilirler.
14. Canik Oyuncak Müzesi
Canik Oyuncak Müzesi, Samsun Canik ilçesinde Türkiye’nin en büyük oyuncak müzesi olarak, geleneksel, fabrikasyon, yabancı, antik ve yerli kategorilerde yaklaşık 1000 farklı oyuncak sergilemektedir. Müzede, çocuklar hayal dünyalarını genişletme fırsatı bulurken, oyuncakların tarihsel serüvenini de öğrenme imkânı elde ediyorlar.
Sergilenen eserlerin en eskisi 18. yüzyıla ait bir figürken, en yenisi 1982 yılına ait bir oyuncak bebektir.
15. Akpınar Eğitim Müzesi
Akpınar Eğitim Müzesi, Samsun Ladik ilçesinde köy enstitüleri geleneğinden gelen köklü bir okul olan Ladik Akpınar Fen Lisesi’nde hizmete girmiştir. Bu müze, köy enstitülerinin ve Türkiye’nin eğitim geleneğinin yeniden keşfedilmesine olanak tanımaktadır.
Ziyaretçilere, eğitim tarihine dair önemli bilgiler sunan müze, Ambarköy ile iç içe bir konumda bulunması sayesinde tarihi bir alanda keyifli bir gün geçirebilirsiniz.
16. Yaşar Doğu Evi Müzesi
Yaşar Doğu Evi Müzesi, Kavak ilçesinde ünlü güreşçi Yaşar Doğu’nun hatırasını yaşatmayı ve yeni nesillere ilham vermeyi amaçlamaktadır. Müzede, Yaşar Doğu’nun yaşadığı ev restore edilerek ziyaretçilere sunulmuştur.
Müze, Doğu’nun kişisel eşyalarının yanı sıra, başarılarını gösteren çeşitli eserleri de sergileyerek onun spor kariyerini ve yaşamını tanıtmayı hedeflemektedir. Bu sayede, hem güreş tutkunları hem de genç nesil, Türk spor tarihinin önemli bir figürü olan Yaşar Doğu’nun mirasını keşfetme fırsatı bulmaktadır.
