Silvan Gezilecek Yerler

Hasuni Mağaraları, Anadolu’nun en eski yerleşim alanlarından olup, Mezolitik döneme kadar uzanır. 300 odalı yapısıyla kayalara oyulmuş odalar ve kaya kiliseleri barındırır. Malabadi Köprüsü, Artuklular dönemi eseri olup, dünyadaki en geniş taş kemer açıklığına sahip köprüdür.

Aslanlı Burç, Eyyubi dönemi mimarisinin bir örneği olarak, aslan kabartmalarıyla dikkat çeker. Altıbulak Çeşmesi, Üstünler Konağı, Azizoğlu Konağı ve Ali Ağa Konağı ise tarihi bir yapıdır.

1. Hasuni Mağaraları

Hasuni Mağaraları, Silvan ilçesinde Anadolu’nun en eski mağara yerleşim alanlarından biri olarak, mezolitik döneme kadar uzanıyor. Bu, bölgenin çok eski bir yerleşim yeri olduğunu ve burada yaşayan insanların tarih öncesi çağlarda nasıl bir yaşam sürdüğünü gösteriyor. Yontma taş devrinde insanların taşları yontarak hem kendilerini savundukları hem de hayatta kalmaya çalıştıkları bir döneme ışık tutuyor.

Hasuni Mağaraları, mimari açıdan da dikkat çekici. 300 odalı ve bir kaleyi andıran yapısıyla, kayalara oyulmuş odalar, kaya kiliseleri ve su depolarıyla bölgenin tarihî zenginliğini yansıtıyor. Özellikle 4 katlı kaya kilisesi, Anadolu’nun en eski mabedlerinden biri olarak büyük bir öneme sahip. Kilisenin içindeki mini amfi, bu bölgenin eğitim amacıyla da kullanıldığını düşündürüyor. Mağaraların birbirine bağlı koridorları, bu yapının ne kadar gelişmiş bir yerleşim yeri olduğuna dair ipuçları veriyor.

2. Malabadi Köprüsü

Malabadi Köprüsü, Diyarbakır’ın Silvan ilçesi yakınlarında, Batman Çayı üzerinde yer alan tarihi bir yapıdır ve Artuklular dönemi mimarisinin eşsiz örneklerinden biridir. 1147 yılında Timurtaş bin İlgazi bin Artuk tarafından yaptırılan köprü, hem mimari hem de mühendislik açısından dönemin en ileri seviyesine sahipti. 7 metre genişliği ve 150 metre uzunluğu ile dikkat çekerken, kemerinin 40.86 metrelik açıklığı ile dünyada taş köprüler arasında en geniş kemere sahip olma özelliğine sahiptir.

Köprünün yüksekliği ise su seviyesinden kilit taşına kadar 19 metredir ve renkli taşlarla inşa edilmiştir. Yapının sağlamlığı ve estetiği, zaman içinde yapılan onarımlar sayesinde günümüze kadar korunmuştur. Köprünün büyük kemerinin her iki yanında, kervanların ve yolcuların barınmak amacıyla kullandığı odalar bulunur. Özellikle kışın zorlu koşullarında bu odalar, bir sığınak işlevi görmüş.

3. Aslanlı Burç

Aslanlı Burç, Silvan ilçesinde tarihi açısından oldukça önemli ve görsel olarak etkileyici bir yapıdır. Eyyubi dönemi mimarisinin güzel örneklerinden biri olarak, Silvan’da yer alan bu burç, kare planlı bir yapıya sahiptir. Burcun ön yüzündeki kitabe, dikkatle incelendiğinde, her iki kenarında karşılıklı duran aslan kabartmalarını barındıran bir gül bezeği motifine sahiptir. Bu kabartmalar, burcun estetik yönünü zenginleştirirken, aynı zamanda Aslanlı Burç’un simgesel anlamını da vurgular.

Kitabede yer alan metin, Eyyubi sultanlarından Melik Evhad Eyyub’a ait olup, bu yapının Eyyubi eserlerinden biri olduğunu doğrular. Eyyubiler dönemi, İslam dünyasında önemli bir kültürel ve sanatsal gelişim dönemidir ve Aslanlı Burç, bu dönemin izlerini taşıyan önemli bir örnektir.

4. Altıbulak Çeşmesi

Altıbulak Çeşmesi, Silvan ilçesinin güney kısmında yer alır ve halk arasında “Kaniya Derge” olarak bilinir. Çeşmenin tam yapım tarihi bilinmemekle birlikte, bölgedeki tarihi su yapılarından biri olarak, köklü bir geçmişe sahip olduğu düşünülebilir.

“Kaniya Derge” ismi, yerel halkın bu çeşmeye verdiği halk adıdır ve bu tür yerel isimler, bir yapının halkla olan bağını, geleneksel kullanımını yansıtan önemli izlerdir.

5. Üstünler Konağı

Üstünler Konağı, Silvan 18. yüzyılda inşa edilmiş tarihi bir yapıdır. Evin batı kesiminde yer alan kitabe, evin sahibinin Elik Kamil Muzaffer olduğunu belirtmektedir. Ancak bu kitabenin, konağın yapıldığı surlarla ilişkilendirildiği düşünülmektedir.

Konağın mimarisi, dönemin zengin kültürel ve yapısal özelliklerini yansıtarak, bölgenin tarihi ve kültürel mirasına katkıda bulunmaktadır.

6. Ali Ağa Konağı

Ali Ağa Konağı, Silvan Kale Mahallesi sınırlarında, yaklaşık 2.500 metrekarelik bir alan üzerine inşa edilmiştir. 1860 yılında yapılan bu tarihi yapı, dönemin mimari özelliklerini yansıtarak, bölgenin kültürel mirasında önemli bir yer tutar.

Konağın yapısı, tarihi dokusu ve büyüklüğüyle dikkat çeker ve geçmişin izlerini taşır.

7. Azizoğlu Konağı

Azizoğlu Konağı, Silvan ilçe merkezinde, Mescit Mahallesi’nde, Azizoğulları Caddesi üzerinde bulunan ve Azizoğulları ailesine ait tarihi bir yapıdır. Bu konaklar, Silvan surlarının hemen üzerinde yer alıp, surlarla bütünleşmiş bir mimariye sahip olmasıyla dikkat çeker. 18-19. yüzyıla tarihlenen bu evler, bölgenin geleneksel mimarisine uygun olarak kalker taşından yapılmış olup, 2 katlı olarak inşa edilmiştir.

Azizoğlu Konağı ve çevresindeki diğer Azizoğulları evleri, Silvan’a hakim bir noktada konumlanmış ve ilçenin tarihi dokusunun önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu evler, surlarla birlikte ilçenin kültürel mirasına önemli katkılar sunmaktadır. Silvan’ın geleneksel mimarisinin özelliklerini yansıtan yapı, geçmişten günümüze ulaşan izleriyle, bölgenin tarihsel kimliğini yansıtan önemli bir mekan olarak öne çıkmaktadır.