Priene Antik Kenti, Aydın’ın Söke ilçesine yakın, Menderes Nehri’nin kuzeyinde yer alır ve İyon kültürünün önemli şehirlerinden biridir. İlyas Bey Camii, 1404 yılında inşa edilen tarihi bir camidir. Aziz Nikolaos Kilisesi, 1821'de yapılmış ve Noel Baba'ya adanmıştır. Nuh Bey Konağı, restorasyon sonrası kültürel mirası koruma örneğidir.
Myus Antik Kenti, Pers donanmasının geçtiği önemli bir limandı. Uzbek Konağı, kültürel miras olarak müze haline getirilmiştir. Akkoyun Evi ve Sarı Ev, Söke'nin tarihi yapılarındandır. Söke'de gezilecek tarihi yerler – en iyi 7 yer:
1. Priene Antik Kenti
Priene Antik Kenti, Ege Bölgesi'nde, Aydın'ın Söke ilçesi yakınlarında bulunan, Menderes Nehri'nin yaklaşık 10 km kuzeyinde yer alan tarihi bir İyon kentidir. Yaklaşık 100 km uzaklıktaki Selçuk-Efes hattı üzerinde bulunur. İlk kurulduğu dönemde deniz kıyısında olan Priene, Menderes Nehri’nin taşıdığı alüvyonlar nedeniyle bugün karasal bir konumdadır.
Priene’nin kuruluşunun, Belus’un oğlu Aegyptus liderliğindeki İyon kolonistlere dayandığı kabul edilir. Kent daha sonra Lidyalı Kral Ardys tarafından ele geçirilmiştir. M.Ö. 6. yüzyıl ortalarında şehir, İyon filozofu ve devlet adamı Bias'ın önderliğinde yeniden gelişmiş ve zenginleşmiştir.
M.Ö. 545’te Pers Kralı Cyrus (Kurash) tarafından fethedilen Priene, Perslere karşı M.Ö. 499’daki İyon Ayaklanması'na 12 gemi ile katılarak direniş göstermiştir. Fakat daha sonra Samos Adası ile yaşanan anlaşmazlıklar ve Büyük İskender’in ölümünün ardından başlayan iç karışıklıklar nedeniyle zayıflamıştır.
2. Aziz Nikolaos Kilisesi
Aziz Nikolaos Kilisesi, Aydın’ın Söke ilçesine bağlı Güllübahçe mahallesinin eski Rum yerleşkesi olan ve o dönemde Gelebeç olarak bilinen bölgesinde yer almaktadır. 1821 yılında, bölgede önceden bulunan başka bir kilisenin temelleri üzerine, Hristiyan dünyasının önemli azizlerinden biri olan ve “Noel Baba” olarak da bilinir.
Aziz Nikolaos adına, Gelebeç'te yaşayan Rumlar tarafından inşa edilmiştir. Bu kilise, Anadolu’da Aziz Nikolaos adına yapılmış ikinci kilise olması açısından büyük bir tarihi ve kültürel öneme sahiptir.
3. Nuh Bey Konağı
Nuh Bey Konağı, Aydın’ın Söke ilçesindeki tarihi yapılar arasında önemli bir yere sahiptir. Konağın restorasyonu, AB destekli “Koruma Amaçlı İnşaat Sektörüne Restorasyon Eğitimi ile Kalifiye Eleman Kazandırma Projesi” kapsamında eğitim alan personelin çalışmalarıyla 2006 yılının Eylül ayında tamamlanmıştır.
Tarihi Kentler Birliği’nin düzenlediği “Tarihi ve Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme Yarışması”nda başarı ödülüne layık görülmüştür.
4. Myus Antik Kenti
Myus Antik Kenti, Aydın ilinin Söke ilçesine yaklaşık 30 km uzaklıkta, tarihi İyon şehirlerinden birini oluşturur. Strabon’a göre, Myus’un kurucusu Atina Kralı Kodros’un oğlu Kydrelos’tur. Antik dönem kaynaklarında, özellikle Attika-Delos Deniz Birliği’ne dair kayıtlarda bu şehrin ismi geçmektedir.
Ayrıca, ünlü tarihçi Herodotos, Pers donanmasının MÖ 499 yılında Myus'un açıklarında demirlediğini ve Myus Limanı’nın 200 savaş gemisini alabilecek genişlikte olduğunu belirtmiştir.
5. Uzbek Konağı
Uzbek Konağı, Ahmet Hilali Bey ve eşi Cevher Hanım, 1924 yılında buraya yerleşmiş, konak aynı zamanda dergah olarak da kullanılmıştır. Ancak, 1926’da tekke ve zaviyelerin kapatılmasıyla dergah işlevi sona ermiştir.
Bu konak “Söke Ahmet Hilali Uzbek Tasavvuf ve Girit Kültürü Müzesi” olarak kullanılması kararlaştırılmıştır.
Söke Tarihi İlyas Bey Camii
Söke Tarihi İlyas Bey Camii, Aydın il sınırlarında, Söke ilçesinin Miletos Antik Kenti yakınlarındaki Balat köyünde yer almaktadır. 1404 yılında, Menteşoğulları'ndan İlyas Bey tarafından yaptırılan cami, halk arasında “Cuma Camisi” olarak da bilinir.
Yapımında, yakınlardaki Miletos Antik Kenti'nden alınan mermer blok taşlar kullanılmıştır. Bu nedenle caminin hem içi hem de dışı düzgün mermer taşlarla kaplanmıştır. Kare planlı olan cami, mermer taş işçiliği açısından oldukça değerlidir.
6. Akkoyun Evi
Akkoyun Evi, ya da “Mavi Balkonlu Ev,” yapım yılı tam olarak bilinmeyen ve Söke'nin geleneksel mahalle dokusunda yer alan bir Rum evidir. Yığma yapım tekniğiyle inşa edilmiş bu iki katlı taş yapı, zemin kat, birinci kat ve depolama alanı olarak kullanılabilecek kısmî bir bodrum katından oluşur.
Taş beden duvarlarıyla yükseltilmiş yapının girişinde nişli bir kapı bulunur. Girişin hemen üstünde, günümüzde kaybolmuş olan balkonun izleri görülebilmektedir. Cephesi asimetrik olarak düzenlenmiş olup kapının solunda bir, sağında ise iki pencere yer almaktadır.
7. Söke Tarihi Sarı Ev
Sarı Ev, Söke’nin Gündoğdu Caddesi ile Cafer Sokak’ın kesişiminde, köşede yer alan ve yapıldığı dönemden bugüne kadar ayakta kalmış nadir ahşap yapılardan biridir. Yapım yılı tam olarak bilinmemekle birlikte, mahalledeki taş yığma yapılar arasında farklı teknik ve malzeme kullanımı ile dikkat çeker.
Zemin katı yığma taş duvarlarla yapılmış olan binanın, bölücü duvarları ve birinci katı ahşap karkas-bağdadi tekniğiyle inşa edilmiştir. Birinci katında, testere dişi çıkmalar olarak bilinen mimari detaylar yer almaktadır.