Türkiye'de Kurulan İlk Uçak Fabrikası Kayseri Uçak Fabrikası

Kayseri Uçak Fabrikası, Türkiye'nin havacılık tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. 1926 yılında Melikgazi Kayseri'de kurulan bu fabrika, ülkenin ilk uçak üretim merkezi olarak, Türk havacılığının temellerini atmıştır. İlk adıyla Tayyare ve Motor Türk AŞ (TOMTAŞ), dönemin en ileri teknolojiye sahip havacılık fabrikalarından biri olarak Türk sanayisinin gelişimine katkı sağlamayı amaçlamıştır.

Havacılık sektörü, büyük uzmanlık, ileri teknoloji ve yüksek maliyet gerektiren bir alandı. Türkiye, bu alandaki ilk adımlarını atarken, gelişmiş ülkelerle işbirliği yapmak zorunlu hale gelmişti. Bu doğrultuda, Alman uçak üreticisi Junkers ile yapılan görüşmeler, 1925 yılında Türk Tayyare Cemiyeti Başkanı Cevat Abbas Güreler ve Berlin Büyükelçisi Kemalettin Sami Bey’in gayretleriyle, Türkiye’de Alman Junkers ile ortak bir uçak üretim tesisi kurulması yönünde bir anlaşmaya varılmıştır.

Kayseri, uçak fabrikasının kurulacağı yer olarak, Anadolu'nun merkezine yakın, stratejik açıdan büyük öneme sahip bir bölge olduğu için seçilmiştir. Bu şehir, tarihi boyunca askerî faaliyetlerin yoğun olduğu ve lojistik açıdan kritik bir konumda bulunmuştur. Kayseri’ye askerî fabrikalar kurulması fikri, daha önce de gündeme gelmişti. Özellikle 3 Eylül 1909 tarihli bir telgrafta, Kayseri ve çevresindeki Sivas bölgesinde uçak fabrikası kurulması için keşif yapıldığı bildirilmiştir.

1928 yılında, Kayseri Uçak Fabrikası finansal ve operasyonel zorluklarla karşılaşarak üretimi durdurdu. Bu dönemde yaşanan ekonomik sıkıntılar ve verimlilik sorunları nedeniyle, fabrikanın tüm hakları ve yönetimi Türk Tayyare Cemiyeti'ne devredildi. Ancak, bu geçici duraklama, fabrikanın geleceğini sona erdirmedi.

1931 yılında, Türkiye'nin havacılık sanayisini yeniden canlandırmak amacıyla Millî Savunma Bakanlığı fabrika üzerindeki denetimi devraldı. Bakanlık, Kayseri Uçak Fabrikası'nın üretim faaliyetlerine devam etmesi için gerekli düzenlemeleri yaptı ve fabrika yeniden faaliyete geçti.

1931’den sonra Kayseri Uçak Fabrikası, Türk uçak sanayisinin gelişimine önemli katkılarda bulunan çeşitli modeller üretmeye devam etti. Fabrika, özellikle yerli uçak üretimi konusunda önemli adımlar atarak Türkiye'nin savunma sanayisine katkı sağladı. Ancak, bu başarı uzun sürmedi ve 1950’lerden sonra çeşitli ekonomik ve operasyonel zorluklar nedeniyle üretim faaliyetlerine son verildi. Kayseri Uçak Fabrikası'nda üretilen son uçaklar ise İngiliz yapımı Miles Magister eğitim uçakları olmuştur.

Paylaş:

Yorum Yaz

Üye Olmadan Yorum Yazın!