Van Gölü, Van ve Bitlis illeri sınırlarında, Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu oluşmuş bir volkanik set gölüdür. Bu patlama, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünü kapatarak gölün oluşumunu sağlamıştır. Van Gölü, çok sayıda koyu bulunan ve yüzölçümü 3.713 kilometrekare olan Türkiye’nin en büyük tatlı su gölüdür. Ancak, Van Gölü, hem tatlı su hem de deniz ekosistemlerinden farklı bir sucul ekosisteme sahiptir. Suları tuzlu ve sodalıdır.
Van Gölü’nün su seviyesi, iklim koşullarına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ancak, ortalama olarak gölün denizden yüksekliği 1.646 metredir. Gölün ortalama derinliği 171 metre olup, en derin noktası ise yaklaşık 451 metredir. Van Gölü’nün doğu bölümünde, Akdamar, Çarpanak, Adır ve Kuş adaları bulunur. Bu adalar, tarihi ve turistik öneme sahiptir. 1990 yılında Arkeolojik Sit Alanı olarak ilan edilmiştir.
Van Gölü, dünyanın en büyük sodalı gölü ve Türkiye’nin en büyük gölüdür. Tuzlu-sodalı suları, göldeki biyolojik çeşitliliği sınırlayarak sadece belirli türlerin yaşamasına olanak tanır. Van Gölü’nde bilinen 103 fitoplankton türü, 36 zooplankton türü ve tek bir balık türü olan inci kefali bulunmaktadır. 2015 yılında yapılan araştırmalara göre, gölde piyasa değeri 7.5 milyar dolar olan 50 ton uranyum bulunmuştur. Gölün çevresi karadan 430 kilometre olup, bunun 245 kilometresi Bitlis il sınırları içindedir.
Van Gölü sahilleri ve adalarında çeşitli Ermeni kilise ve manastır kalıntıları bulunabilir. Bunlar arasında en iyi korunanı, 10. yüzyıldan kalma Kutsal Haç Kilisesi’dir. Bu kilise, Akdamar Adası üzerinde yer alır. Van Gölü’nde yaşadığı iddia edilen, efsanevi bir yaratığı temsil eder. Yerel halk arasında bu canavar hakkında birçok efsane ve hikaye bulunur. Canavar, genellikle büyük ve uzun bir yaratık olarak tanımlanır, bazen deniz yılanı veya büyük bir balina gibi betimlenir. Van Gölü canavarı hakkında ilk raporlar 1993’larda başlamış olup, bu tür hikayeler gölün mistik atmosferini ve yerel kültürünü yansıtır. Canavara dair somut bilimsel kanıt bulunmamakla birlikte, bu efsane gölün turistik çekiciliğini artıran unsurlardan biridir.
Van Gölü’ne uçakla ulaşım oldukça rahat ve hızlıdır. Van iline hava yoluyla seyahat etmek için Van Ferit Melen Havalimanı kullanılır. Türkiye’nin birçok büyük şehrinden Van’a direkt uçuşlar bulunmaktadır. Ayrıca, bazı şehirlerden Van’a aktarmalı uçuşlar da mevcuttur. Havalimanından şehir merkezine ulaşım genellikle taksi, otobüs veya özel araçlarla sağlanabilir. Van Ferit Melen Havalimanı, şehir merkezine yaklaşık 15 kilometre uzaklıktadır. Bu sayede Van Gölü ve çevresindeki turistik yerlere kolayca ulaşmak mümkündür.
